Ομαδικές
απολύσεις κατά παραγγελία και κατεδάφιση της Διαιτησίας επεδίωκε ήδη από το
2011, σε ανοιχτή γραμμή με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η πολυεθνική
τσιμεντοβιομηχανία Lafarge-ΑΓΕΤ Ηρακλής.
Πέντε χρόνια μετά, η γαλλοελβετική εταιρεία έχει γίνει ο μοιραίος παίκτης για
τη διευκόλυνση των απολύσεων στην Ελλάδα καθώς η προσφυγή της στο ΣτΕ και η
επικείμενη απόφαση που αναμένεται να εκδώσει το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής
Ενωσης, θα είναι ο καταλύτης για τις αλλαγές που θα γίνουν στη νομοθεσία.
Άλλωστε το θέμα της συζήτησης για τις αλλαγές στο καθεστώς των ομαδικών
απολύσεων έχει παγώσει μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών μέχρι την
έκδοση απόφασης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (αναμένεται στο τέλος Οκτωβρίου).
Αποκαλύπτεται σήμερα εμπιστευτικό e-mail της Lafarge προς το ΔΝΤ που
αποδεικνύει ότι ο τότε διευθύνων σύμβουλος της τσιμεντοβιομηχανίας ΑΓΕΤ
Ηρακλής, Πιερ Ντελαπλάν, είχε απευθείας συνομιλίες με τον Μπομπ Τράα και την
ομάδα του στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προκειμένου να «περάσουν» στο Μνημόνιο
οι θέσεις της γαλλικής πολυεθνικής για τις επιδιωκόμενες αλλαγές στις
εργασιακές σχέσεις στην Ελλάδα.
Μέσω του ΔΝΤ παράλληλα, η Lafarge επιχειρούσε να ανοίξει διαύλους και με την
υπόλοιπη τρόικα ώστε να επεκτείνει τις πιέσεις σε όλη την κλίμακα των
δανειστών.
Επιβεβαιώνονται πλέον οι υποψίες για τον ρόλο μεγάλων πολυεθνικών, που
δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα καθώς και άλλων εγχώριων επιχειρηματικών φορέων
που επίσης διατηρούν στενές επαφές, δεν απέχει πολύ από εκείνον του «υποβολέα»
της τρόικας στη σύνταξη των μνημονίων ανάλογα με τα συμφέροντά τους.
Σήμερα ο Ντελαπλάν είναι πλέον περιφερειακός διευθυντής της Lafarge Holcim για
τις αναδυόμενες ευρωπαϊκές αγορές, ενώ ο Ολλανδός Μπομπ Τράα έχει
αντικατασταθεί.
Ωστόσο η «δουλειά» έχει γίνει αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι οι
περισσότερες από τις προτάσεις της Lafarge προς το ΔΝΤ -με αποκορύφωμα αυτές
για τη διευκόλυνση των ομαδικών απολύσεων και την αποδυνάμωση της Διαιτησίας
για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις- αποτελούν «επίδικο» των ανατροπών που
επιχειρείται να επιβληθούν στα εργασιακά με τις διαπραγματεύσεις
κυβέρνησης-δανειστών στο πλαίσιο της δεύτερης αξιολόγησης.
Γνώστες των εν λόγω συζητήσεων μεταξύ Lafarge-ΔΝΤ που διεξάγονταν διά ζώσης και
με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ήταν επίσης και δύο Ελληνες, στελέχη του ΔΝΤ: ο
Γιώργος Γατόπουλος, μέλος της μόνιμης αντιπροσωπείας της τρόικας στην Ελλάδα,
και η Μαριαλένα Αθανασοπούλου, η οποία εργαζόταν για λογαριασμό των αποστολών
του ΔΝΤ και σήμερα έχει ενταχθεί στα κλιμάκια του ESM.
Αμφότερα τα ονόματα των δύο στελεχών του ΔΝΤ αναφέρονται ως αποδέκτες του
εμπιστευτικού e-mail που έστειλε τον Νοέμβριο του 2011 ο επικεφαλής της ΑΓΕΤ
στον Μπομπ Τράα. Οι συνεννοήσεις αυτές διεξάγονταν σε φορτισμένο κλίμα καθώς
συνέπεσαν χρονικά με την εξαγγελία του δημοψηφίσματος Παπανδρέου, το οποίο δεν
πραγματοποιήθηκε ποτέ.
Στο e-mail που φέρει την ένδειξη «εμπιστευτικό-αποκλειστικά για εσωτερική χρήση
από το ΔΝΤ» και εστάλη όπως προκύπτει, λίγες μέρες μετά τη διά ζώσης επαφή
Ντελαπλάν-Μπομπ Τράα, το στέλεχος της Lafarge εκφράζει τη δυσαρέσκεια της
εταιρείας του για το ότι οι νόμοι που είχαν ήδη ψηφιστεί για τις ομαδικές
απολύσεις, τη Διαιτησία και τις κλαδικές συμβάσεις δεν εφαρμόζονταν.
Παράλληλα επισυνάπτει αναλυτικές προτάσεις των Γάλλων προς το ΔΝΤ για τις «πιο
στοχευμένες αλλαγές» που θέλει να γίνουν στα εργασιακά, αλλά και το θεσμικό
πλαίσιο για τις στρατηγικές επενδύσεις, με στόχο να εξυπηρετηθούν ειδικότερα
συμφέροντα της Lafarge και ευρύτερα συμφέροντα των μεγάλων βιομηχανιών.
Εκείνη την περίοδο η Lafarge είχε ανοιχτά μέτωπα λόγω του λουκέτου που ήθελε να
βάλει στο εργοστάσιο των Τσιμέντων Χαλκίδας (σ.σ. σταμάτησε την παραγωγή του το
2011 και έκλεισε το 2013) απολύοντας ομαδικά τους 236 εργαζομένους, αλλά και με
τις αντιδράσεις που συναντούσε η επένδυση καύσης RDF που προωθούσε η εταιρεία
στο Μυλάκι Αλιβερίου.
Η προσπάθεια της ΑΓΕΤ να απολύσει τους εργαζομένους στα Τσιμέντα Χαλκίδας ήταν
εκείνη που την οδήγησε τελικά να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά
της απόρριψης του αιτήματός της από το υπουργείο Εργασίας.
Η υπόθεση αυτή παραπέμφθηκε στη συνέχεια από το ίδιο το ΣτΕ στο Δικαστήριο της
Ευρωπαϊκής Ενωσης με τη διατύπωση προδικαστικού ερωτήματος, ώστε να κριθεί αν
είναι συμβατό με το κοινοτικό δίκαιο το δικαίωμα του υπουργείου Εργασίας να
εγκρίνει ή να απορρίπτει αιτήματα ομαδικών απολύσεων.
Από τις παρατηρήσεις της Lafarge στο περιβόητο e-mail ιδιαίτερο ενδιαφέρον
έχουν:
* το αίτημα για κατάργηση των
κλαδικών συμφωνιών και υπερίσχυση των ατομικών συμβάσεων. Είναι ο τρόπος να
καταργηθούν στην πράξη όλες οι προστατευτικές δικλίδες ασφαλείας για την
εργασία των μισθωτών και το ΔΝΤ παλεύει με νύχια και με δόντια να επιβάλει την
κατάργηση.
* η πρόταση να καταργηθεί η δυνατότητα
του υπουργείου Εργασίας να εγκρίνει ή να απορρίπτει τις ομαδικές απολύσεις σε
περίπτωση που δεν καταλήγουν σε συμφωνία οι εργοδότες με τους εκπροσώπους των
εργαζομένων. Αποτελεί τον τρόπο να αρθεί το πρόβλημα των ομαδικών απολύσεων
αφού κανείς περιφερειάρχης ή υπουργός μέχρι σήμερα δεν έχει δεχθεί να βάλει την
υπογραφή του και να εγκρίνει σχέδιο ομαδικών απολύσεων.
* το
αίτημα για διευκόλυνση των ομαδικών απολύσεων και προστασία των εργοδοτών από
δικαστικές αποφάσεις υπέρ των εργαζομένων.
* η αυστηρή εφαρμογή του νόμου για τη
Διαμεσολάβηση-Διαιτησία με τη συμβολή «αξιοσέβαστων επιχειρηματιών και
επαγγελματιών». Ουσιαστικά ήταν ο τρόπος με τον οποίο σταμάτησαν να
υπογράφονται συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Το 2014, όταν κρίθηκε
αντισυνταγματική η ρύθμιση επανήλθε το δικαίωμα της μονομερούς προσφυγής,
ωστόσο η ζημιά είχε συντελεστεί. Πολλοί κλάδοι δεν είχαν συλλογική σύμβαση
εργασίας.
Αποσπάσματα
από τα επίμαχα e-mails
Αγαπητέ
Μπομπ,
Ηταν χρήσιμη, διαφωτιστική και έγκαιρη η συνάντηση μαζί σας και με την ομάδα
σας την περασμένη Δευτέρα στο γραφείο σας, μόλις λίγες ώρες πριν από την
ανακοίνωση του δημοψηφίσματος.
Οπως σας είχα υποσχεθεί, παρακαλώ βρείτε συνημμένο το ανεπίσημο έγγραφο (non
paper) που συνοψίζει την πρόταση της Lafarge για περισσότερο στοχευμένες
διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ας ελπίσουμε ότι η κατάσταση θα παραμείνει υπό
έλεγχο και ο ελληνικός λαός θα αποφασίσει να μείνει στο ευρώ και να επιστρέψει
στο μονοπάτι των μεταρρυθμίσεων.
Μας ανέφερες τα ονόματα των ανθρώπων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες
οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με το πρόγραμμα διαρθρωτικών αλλαγών. Θα
μπορούσες να ξαναστείλεις τα στοιχεία επικοινωνίας μαζί τους επειδή ενδεχομένως
έχουμε λανθασμένα τα ονόματά τους.
Σε ευχαριστώ πολύ που αφιέρωσες χρόνο για να συναντήσεις τη Lafarge
Τις καλύτερες ευχές
Pierre Delaplanque
Ceo Heracles General Cement Company
Νοέμβριος 2011
Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις – Εμπιστευτικό αποκλειστικά για εσωτερική χρήση
από το ΔΝΤ
Παρακάτω είναι μερικές προτάσεις
μεταρρυθμίσεων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις του
ιδιωτικού τομέα να ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους:
ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ
Α. Διασφάλιση της αυστηρής εφαρμογής του νόμου που
ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2010 (Διαμεσολάβηση/Διαιτησία)
Ο νόμος 3899/17.12.2020 ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2010 με σκοπό την καλύτερη
εξισορρόπηση ισχύος εργοδότη/εργαζομένου στις διαπραγματεύσεις και τον
περιορισμό της Διαιτησίας στις συζητήσεις για τον ελάχιστο μισθό. Ωστόσο,
έπειτα από 11 μήνες, η πρακτική του ελληνικού σώματος Διαιτησίας (ΟΜΕΔ) δεν
καταδεικνύει τη συμμόρφωση με το πνεύμα του ανωτέρω νόμου.
Μια σειρά από αποφάσεις Διαιτησίας επεκτείνονται πέρα από τα ζητήματα των
μισθών/αποδοχών και ενσωματώνουν ρήτρες που διατηρούν σε ισχύ τις προηγούμενες
Συλλογικές Συμβάσεις, αν και αυτό δεν εμπίπτει πλέον στο πεδίο εφαρμογής της
διαιτησίας.
Πρόταση: Πλήρης εφαρμογή των ανεξάρτητων ειδικών ομάδων Διαιτησίας που
προέρχονται από σεβαστούς επιχειρηματίες και επαγγελματίες χωρίς πολιτικές
διασυνδέσεις.
Β. Η ευελιξία δεν έχει επιτευχθεί από το
εργατικό δίκαιο τον Δεκέμβριο του 2010
Τον
Δεκέμβριο του 2010 η νομοθεσία αύξησε το όριο των απολύσεων από 2% σε 5% του
συνολικού αριθμού των εργαζομένων για τις εταιρείες με πάνω από 150
εργαζομένους, περιορίζοντας τον μέγιστο αριθμό των απολύσεων ανά μήνα στις 30.
Στην πράξη, όμως, αυτό είναι σε
μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστο για τις μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις, δεδομένου
ότι τα κριτήρια για την επιλογή των εργαζομένων που πρέπει να απολυθούν είναι
πολύ συγκεκριμένα και έχουν πολύ στενή ερμηνεία.
Οι απολύσεις είναι, συνεπώς, εύκολο
να αμφισβητηθούν από τους εργαζομένους στα τοπικά δικαστήρια, οι οποίοι μπορούν
εύκολα να καταθέσουν και να κερδίσουν μια δικαστική υπόθεση, με βάση το ότι η
εταιρεία δεν είχε το δικαίωμα να τον/την απολύσει.
Πρόταση: Ενα πιο αποτελεσματικό
εργαλείο θα ήταν να επιτραπεί στις επιχειρήσεις να απορροφήσουν το πλήρες
κόστος των συνταξιοδοτικών ενσήμων για τους εργαζομένους κοντά στη
συνταξιοδότηση χωρίς περιοριστικά κριτήρια.
Μια παρόμοια διάταξη που είχε
περιληφθεί στον νόμο του 2010, δυστυχώς μπορεί να εφαρμοστεί σε απολυμένους για
τους οποίους το γραφείο εργασίας συμβάλλει στο κόστος των συντάξιμων ενσήμων
και για μέγιστο χρονικό διάστημα 3 ετών.
Από τη στιγμή που οι μεγάλες
εταιρείες δεν μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα απολύσεων, η διάταξη σχετικά με
τα συνταξιοδοτικά ένσημα που εισήχθη στο νομοσχέδιο Ιουλίου 2010 δεν ισχύει. Η
ανωτέρω πρόταση θα είναι επωφελής τόσο για το κράτος που παίρνει τα μετρητά εκ
των προτέρων για τον εργαζόμενο που υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης όσο και
για τον εργαζόμενο και για την εταιρεία.
Γ. Περιορισμένη επίπτωση του νομοσχεδίου που
ψηφίστηκε στις 21 Οκτωβρίου 2011
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε στις 21.10.2011, για τα επόμενα δύο
χρόνια ο υπουργός Εργασίας δεν έχει πλέον την εξουσία να επεκτείνει την
εφαρμογή των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων σε επιχειρήσεις που δεν συμμετέχουν
στη σχετική διαδικασία των διαπραγματεύσεων, ακόμη και αν αυτές αντιπροσωπεύουν
πάνω από το 50% του κλάδου.
Αυτό δεν προσφέρει καμία πραγματική πρόοδο για τη βελτίωση της
ανταγωνιστικότητας των μεγάλων επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των βιομηχανιών,
δεδομένου ότι η δομή των δικών τους συλλογικών συμβάσεων αντανακλά τις κλαδικές
συμφωνίες.
Πρόταση: Ενα πιο αποτελεσματικό μέτρο θα ήταν να καταργήσει τις τομεακές
συμφωνίες. Αυτό θα παρέχει ευελιξία για πιθανές επαναδιαπραγματεύσεις των
ατομικών συλλογικών συμβάσεων.
Δ. Ομαδικές απολύσεις
Σύμφωνα με τον νόμο 1387/1983 που
τροποποιήθηκε από τον νόμο 3863/2010, η διαδικασία για τις ομαδικές απολύσεις
προβλέπει ότι μετά τη δέουσα διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων
και σε περίπτωση που δεν υπάρχει συμφωνία, ο εργοδότης μπορεί να προχωρήσει σε
απολύσεις μόνο αν το υπουργείο Εργασίας δίνει την έγκρισή του.
Πρόταση: Ένα
αποτελεσματικό μέτρο θα ήταν να απλουστευθεί η διαδικασία συλλογικής απόλυσης
αποφεύγοντας την έγκριση από τους υπουργούς, ενδεχομένως με επίκληση της
ανανέωσης της διαδικασίας Διαιτησίας που αναφέρεται παραπάνω.
